Wat is de donuteconomie van Kate Raworth?

Wat is de donuteconomie van Kate Raworth- BLogs - Nieuws - Sanacount 2

Klimaatrapport ICPP: Nu actie nodig

In augustus 2021 kwam het klimaatrapport van de ICPP – het klimaatpanel met wetenschappers van de verenigde Naties – uit. Al biedt de conclusie uit het rapport geen nieuwe informatie, het komt toch weer binnen als een bom! Een ding is duidelijk: actie is NU nodig.

Donut wat?

Recent begon ik aan het boek “De Donuteconomie” van econoom Kate Raworth. Het boek is nog niet uit, maar ongeduldig als ik ben (vooral na het nieuws van het ICPP rapport), ging ik al op online zoektocht over wat die donuteconomie nou precies inhoudt. Ik kwam uit bij twee TED Talks van de auteur en werd blij verrast door de inspirerende Kate Raworth.

Al een tijd geleden gaf ze deze TED Talks, in 2014 en 2018. Beide zijn aanraders. Inmiddels heel wat jaren verder is de situatie die ze beschrijft weinig verandert. Maar haar inspirerende economische model is nog steeds het delen waard.

"To meet the needs of all within the means of the planet"

Kort samengevat is haar doelstelling als volgt: “To meet the needs of all within the means of the planet”. En om maar met de deur in huis te vallen; op dit moment doen we geen van beide. Dus stelt ze – terecht – de vraag of onze economische modellen nog wel passen bij de huidige tijd. Het zal je niet verbazen dat Raworth van mening is dat dat niet zo is. Daarom ontwikkelde ze een nieuw model, jawel, in de vorm van een donut. In dit model staan het welzijn van de mens, rechtvaardigheid én ecologisch herstel centraal.

Is eindeloze groei wel realistisch?

Standaard economisch denken focust zich vooral op de groei van het bruto binnenlands product (bbp). Maar is dit systeem wel houdbaar op de lange termijn? Sociale ongelijkheid, klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, zijn enkel een aantal gevolgen van een systeem dat zich focust op meer, meer, meer, (meer!!!). Maar kan dit ook anders?

De aarde en de mens centraal

De donut economie van Raworth gaat uit van het welzijn van de mens, in plaats van de groei van het bbp. Het is een systeem waarin er rekening gehouden wordt met het ecosysteem van de aarde en waarin dit niet zonder pardon misbruikt kan worden voor eigen gewin. Ze spreekt over een planeet-brede visie van de economie. Hierin gaat ze opzoek naar de balans tussen het sociale fundament en het ecologische plafond. Dit is vormgegeven in de donut hieronder.

Bron: Donuteconomie – Kate Raworth

Op zoek naar de balans

De binnenste ring van de donut, laat een situatie zien onder het sociale fundament – hierin ontbreken basisbehoeften van mensen. De buitenste ring van de donut is boven het ecologische plafond – deze situatie zorgt voor aantasting van de aarde. Denk aan klimaatverandering en de biodiversiteitscrisis. De middelste ring – de donut – is de ‘sweet spot’ waarin je binnen de mogelijkheden van de aarde, kunt voorzien in de behoefte van iedereen. Dit is dé manier om mens én natuur te laten bloeien.

Hoe komen we in de donut?

Er is wereldwijd support voor het model van Raworth. Het zou wel eens een heel goed alternatief kunnen zijn voor de huidige economie waarin geen rekening wordt gehouden met de grenzen van mens en planeet. Een donuteconomie, die de maatschappelijke en natuurlijke kosten in acht neemt. De hamvraag is natuurlijk: ‘hoe komen we in de donut?’. Want op dit moment zijn we zowel onder het sociale fundament als boven het ecologisch plafond. Hieronder zijn de overschrijdingen zichtbaar gemaakt.

Bron: Donuteconomie – Kate Raworth

Natuur herstellen en welvaart herverdelen

We moeten volgens Raworth dus op een fundamenteel andere manier naar de economie gaan kijken. Dat betekent, de focus op de groei van het bbp moet stoppen. Dit heeft geleid tot ongelijkheid en aantasting van de aarde. Groei kan geen opzichzelfstaand doel zijn. Denk aan de groei van een kind of van een boom, die is ook niet eeuwig en dat wil je ook niet. Het is een fase totdat volwassenheid wordt bereikt. Een systeem gericht op eeuwige groei, zal zichzelf uiteindelijk vernietigen.

Doelstelling veranderen

Volgens Raworth moeten we de doelstelling veranderen. De focus moet liggen op het welzijn van mens en planeet. Economische activiteiten moeten draaien om het herstellen van de natuur en het herverdelen van welvaart. De waarde van mens en natuur moet meegenomen worden in de economie. In plaats van wachten tot het moment dat groei ongelijkheid oplost (dit moment zal nooit komen volgens Raworth) moeten we de economie distributief inrichten. Denk aan:

  1. Invoering maximuminkomen en basisinkomen
  2. Rentevrij geld
  3. Belasting op vervuiling
  4. Wereldwijd belastingsysteem voor bedrijven
  5. Nieuwe juridische organisatiestructuren
  6. Kennis gemeenschappelijk maken

Donut in de praktijk: duurzaam ondernemen

Je kunt hier als bedrijf of organisatie ook zelf al aan bijdragen door duurzaam of maatschappelijk verantwoord te ondernemen: mens en natuur mee te nemen in het businessmodel en decision making. Er zijn al meerdere bedrijven en organisaties die hebben bewezen dat je succesvol kunt zijn ‘binnen de donut’. Toch zul je nu nog steeds een voorttrekkersrol hebben als donut proof organisatie. Dit geeft dan ook een aantal zakelijk interessante voordelen, waar je meer over leest in onze blog ‘waarom maatschappelijk verantwoord ondernemen’.

First move advantage blijft niet voor altijd

Maar deze voortrekkersrol zal niet altijd blijven, dus wacht niet te lang. Het klimaatrapport van de ICPP benadrukt het nogmaals: het is code rood voor de mensheid. We moeten aan de bak, met zijn allen. Om de klimaatdoelstellingen voor zowel 2030 als 2050 te halen, zullen er hoogstwaarschijnlijk steeds meer ‘milieuverplichtingen’ komen voor bedrijven en particulieren.

Maar waarom wachten op maatregelen van hogerop? Als je nú al jouw bedrijfsstrategie donut proof maakt, zul je later niet ‘geraakt’ worden door verplichtingen. Daarnaast heb je dus een aantal voordelen: het zogenoemde ‘first mover advantage’. Consumenten kiezen namelijk steeds meer voor duurzaam en maatschappelijk betrokken. 

Van lineair naar circulair

De consumptie maatschappij waarin we leven is een groot onderdeel van dit verhaal. We zijn verslaafd aan nieuw en meer kopen. Een groot deel van de aankopen eindigt uiteindelijk weer in de vuilnisbak. Circulaire businessmodellen zullen dan ook een steeds grotere rol moeten gaan spelen. Hierin staan slim hergebruik en recycling centraal.

En deze tendens zie je al, vooral in de jongere generatie consumenten. We verleggen de focus: bezit wordt gebruik en ervaring. Denk aan innovatieve businessmodellen waarin je bijvoorbeeld een abonnement kunt afnemen voor een deelauto. Een ander voorbeeld is het idee dat het afval voor het ene bedrijf, grondstoffen voor het andere bedrijf zijn. Circulariteit heeft een grote rol binnen de donuteconomie.

Wil jij ook (onderdeel zijn van) een donut?

Jammie, wij ook! Innovatie businessmodellen, duurzaamheid en circulariteit zijn grote interesse onderwerpen voor ons. Wil je eens sparren met onze adviseurs? Neem gerust contact met ons op. Wil je meer weten of de donuteconomie? Je leest er alles over in het boek van Kate Raworth.

Deel pagina

Vragen over dit artikel?

 adviseert je graag!

Meer artikelen