Heb je in de jaren 2017 tot en met 2022 belasting betaald in box 3, en was je werkelijke rendement lager dan het rendement waarmee de Belastingdienst rekende? Dan kun je mogelijk belasting terugkrijgen via rechtsherstel. Je mag aantonen wat je écht hebt verdiend met je vermogen. Dat mag via het formulier ‘Opgaaf werkelijk rendement’ van de Belastingdienst (deze komt binnenkort beschikbaar), maar dit is niet verplicht; je mag ook je eigen onderbouwing aanleveren. Deze tegenbewijsregeling is vooral gunstig voor beleggers met verlies of een laag rendement.

In een aantal situaties hoef je niets te doen

Je inspanning zal niets opleveren als:

• Je vermogen onder de vrijstellingsgrens bleef (bijvoorbeeld € 57.000 in 2024 of € 114.000 voor fiscale partners).
• Je behaalde rendement gelijk of hoger was dan het forfaitaire rendement. Het gaat om het totale rendement op al het vermogen in box 3. Je kunt dus niet alleen bezwaar maken tegen een specifieke categorie.
• Je valt buiten de hersteldoelgroep:
  • Voor de jaren vanaf 2021 val je er wél onder.
  • Voor 2020 alleen als de aanslag nog niet definitief is opgelegd.
  • Voor eerdere jaren alleen als er tijdig bezwaar is gemaakt.

Voor wie is het opgeven van het werkelijk rendement interessant?

Zinvol: beleggers met verlies of laag rendement

Heb je belegd in aandelen, obligaties of andere financiële producten, en bleef je rendement in bepaalde jaren lager dan het forfaitaire rendement? Dan kan tegenbewijs aantrekkelijk zijn. Zeker in verliesjaren als 2018 (mits tijdig bezwaar gemaakt) en 2022.

Het AEX-rendement geeft het volgende overzicht:

Jaar: 2021
AEX-rendement: +28%
Forfaitair rendement overige bezittingen: 5,69%
Tegenbewijs interessant? Nee
Toelichting: werkelijke rendement vaak hoger

Jaar: 2022
AEX-rendement: –14%
Forfaitair rendement overige bezittingen: 5,53%
Tegenbewijs interessant? Ja
Toelichting: verliesjaar, werkelijke rendement lager dan belast rendement

Jaar: 2023
AEX-rendement: +14%
Forfaitair rendement overige bezittingen: 6,17%
Tegenbewijs interessant? Nee
Toelichting: werkelijke rendement vaak hoger

Jaar: 2024
AEX-rendement: +12% (verwacht)
Forfaitair rendement overige bezittingen: 6,04%
Tegenbewijs interessant? Nee
Toelichting: verwachte rendement ligt boven forfait

Meestal niet zinvol: spaargeldbezitters

Heb je uitsluitend of hoofdzakelijk spaargeld in box 3 gehad, dan is tegenbewijs in de praktijk nauwelijks interessant of nuttig. Dat heeft meerdere oorzaken:

1. Het forfaitaire rendement voor spaargeld was al zeer laag, omdat de Belastingdienst uitging van de gemiddelde marktrente. In de meeste jaren kwam dit vrijwel exact overeen met de rente die spaarders in werkelijkheid ontvingen. Bijvoorbeeld: in 2021 was het forfaitaire rendement 0,01%, terwijl veel banken ook 0% tot 0,05% rente vergoedden.
2. Je moet het bruto rendement opgeven. Kosten zoals negatieve rente, servicekosten of bankkosten zijn niet aftrekbaar. Je mag dus geen nettoverlies opvoeren.
3. In veel gevallen bleef het spaargeld onder het heffingsvrije vermogen. In 2021 was dat € 50.000 per persoon, in 2024 is dat € 57.000. Dan betaalde je sowieso geen belasting in box 3 en is er dus niets om te herstellen.

Conclusie: voor spaarders zonder beleggingen is tegenbewijs in box 3 vrijwel nooit de moeite waard.

Vastgoed: meestal niet zinvol

Heb je box 3-vastgoed, zoals verhuurde panden of een tweede woning, dan is tegenbewijs doorgaans niet zinvol. De forfaitaire percentages (ca. 6,17% in 2024) liggen vaak lager dan het rendement volgens de regels uit de rechtspraak.

• Huuropbrengsten worden meegenomen in het werkelijke rendement, maar kosten mogen niet worden afgetrokken.
• De waardestijging van vastgoed was afgelopen jaar aanzienlijk en telt ook mee voor het werkelijk rendement

Wat kun je nu alvast doen om je voor te bereiden?

1. Bedenk of bezwaar zinvol is. Bijvoorbeeld als je verlies hebt geleden op je beleggingen (zoals in 2022). Let op: wijkt jouw rendement sterk af van de gemiddelden (bijvoorbeeld door een speciale beleggingsstrategie of een daling in de WOZ-waarde van je pand), dan is het zeker zinvol om hier een berekening op los te laten.
2. Bereken je werkelijke rendement per jaar vanaf 2021 (en eventueel 2017–2020). Verzamel gegevens over rente, dividend, huuropbrengsten en koersresultaten. Trek alleen toegestane kosten af. Op de website van de Belastingdienst vind je hiervoor een handige hulplijst: Welke gegevens heb ik straks nodig om mijn werkelijk rendement door te geven?
3. Vergelijk je rendement met het forfaitaire rendement. Zie daarvoor de percentages op de website van de Belastingdienst.

Tot slot

De tegenbewijsregeling biedt alleen voordeel als je werkelijke rendement lager was dan het forfaitaire rendement. Voor beleggers in slechte beursjaren (zoals 2022) kan dat interessant zijn – voor spaarders en vastgoedbezitters meestal niet. Je moet zelf in actie komen. Geen actie betekent dat de forfaitaire berekening blijft gelden. Wil je weten of tegenbewijs jou belastingvoordeel oplevert? Wij helpen je graag met de beoordeling en onderbouwing.