De vereniging

De vereniging is de ideale rechtsvorm als je een wens of doel hebt en dit samen met anderen wilt bereiken. Een vereniging heeft geen winstdoelstelling, maar organiseert vaak maatschappelijke activiteiten. Denk aan een sportvereniging of een buurtvereniging. Het is wel toegestaan voor een vereniging om winst te maken met een onderneming. Deze winst moet dan wel weer gebruikt worden voor het maatschappelijke doel van de vereniging. Het mag niet verdeeld worden onder de leden. Een vereniging heeft minimaal twee leden.

Rechtspersoonlijkheid en aansprakelijkheid

Een vereniging is een rechtspersoon met leden. Er zijn drie soorten verenigingen:

• Vereniging met volledige rechtsbevoegdheid. Indien je subsidies wilt ontvangen als vereniging dien je vaak volledige rechtsbevoegdheid te hebben. Bestuurders zijn niet aansprakelijk voor schulden. Er zijn wel uitzonderingen voor wanbestuur of wanneer de vereniging niet is ingeschreven in het Handelsregister.
• Vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid. Niet alleen de vereniging, maar ook de bestuurders zijn privé aansprakelijk. Een dergelijke vereniging kan je zonder een notaris oprichten. Door de vereniging in te schrijven in het Handelsregister beperk je de aansprakelijkheid van de bestuurders.
• Vereniging van Eigenaars. De VVE behartigt de gemeenschappelijke belangen van de eigenaren van bijvoorbeeld een appartementencomplex, of bijvoorbeeld het onderhouden van het gebouw en de technische installaties.

Je kan aansprakelijk worden gesteld met je privévermogen voor de schade die is veroorzaakt door onbehoorlijk bestuur van een medebestuurder, tenzij je als individuele bestuurder kan aantonen dat het hem niet aangerekend kan worden, omdat hij er alles aan heeft gedaan om de gevolgen zo veel mogelijk af te wenden.

Na het aftreden kan je nog steeds privé aansprakelijk worden gesteld voor de schade die tot op de dag van aftreden is ontstaan.

Wanneer de jaarrekening goedgekeurd is door de algemene leden vergadering kan er ‘decharge’ worden verleend aan de bestuurders. Hierdoor wordt een bestuurder ontslagen van zijn privéaansprakelijkheid. Let op, dit moet goed vastgelegd worden.

Een vereniging moet zich per 1 juli 2021 houden aan de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen.

Tekenbevoegdheid, zeggenschap en eigenaarschap

Een vereniging heeft minimaal twee leden. De algemene ledenvergadering heeft ook de hoogste macht; zij maken de beslissingen over de organisatie. Ieder lid heeft één stem op de ledenvergadering. Het bestuur wordt daar ook benoemd. Vaak zijn dit ook leden.

Het bestuur is tekenbevoegd als geheel. Bestuurders mogen samen of zelfstandig tekenen of rechtshandelingen uitvoeren. Er kunnen specifieke regels zijn voor wie alleen mag tekenen en wie alleen met het hele bestuur mag tekenen. Deze regels zijn vastgelegd in de statuten. Het is ook mogelijk om iemand anders een volmacht te geven.

Kosten en belasting

Een vereniging krijgt vaak inkomsten via de contributies van leden. Of via donaties en andere inzamelingsacties.

Er is geen startkapitaal nodig om een vereniging op te richten. Kosten waar je rekening mee moet houden zijn de notariskosten voor de oprichting, de inschrijving bij de KVK en de kosten voor het bijhouden van de administratie. Een vereniging die ook een onderneming heeft, dient vanaf een bepaald omzetbedrag een jaarrekening te deponeren.

Een vereniging zonder een onderneming hoeft geen belasting te betalen. Als je wel commerciële activiteiten uitvoert (op structurele basis), dan betaal je vennootschapsbelasting. Je kunt hiervoor gebruikmaken van de aftrekposten voor vennootschapsbelasting, zoals bijvoorbeeld de investeringsaftrek.

Als vereniging kan je ook een ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) of SBBI (Sociaal Belang Behartigende Instelling) status krijgen, deze vraag je aan via de Belastingdienst. Je krijgt dan bepaalde belastingvoordelen.

Of de vereniging btw moet afdragen, verschilt per situatie.

Oprichten, opheffen of wijzigen

Als je een vereniging met volledige rechtsbevoegdheid wilt oprichten, ga je hiervoor naar de notaris. Hij stelt een notariële akte op, inclusief de statuten. Vaak zorgt hij ook meteen voor de inschrijving in het Handelsregister van de KVK. Alle bestuurders dienen te worden ingeschreven in het Handelsregister. Gebeurt dit niet, dan ben je als bestuurder privé-aansprakelijk. Daarnaast schrijf je de uiteindelijke belanghebbende in, in het UBO-register.

Een vereniging met beperkte rechtsbevoegdheid hoeft niet via de notaris te worden opgericht, of ingeschreven te worden in het Handelsregister. Dat laatste mag wel, de privé aansprakelijkheid van de bestuurders wordt dan beperkt.

Om de vereniging te stoppen, moet de algemene ledenvergadering besluiten om de rechtspersoon te ontbinden. Voordat de rechtspersoon dan ook ophoudt te bestaan, dienen alle schulden en uitkeringen te zijn betaald en het vermogen volgens de statuten te zijn verdeeld.

Personeel

De meeste functies binnen een vereniging worden ingevuld door vrijwilligers. Hiervoor kan bijvoorbeeld een onkostenvergoeding verstrekt worden.

Een vereniging mag personeel aannemen, hiervoor betaal je dan loonheffingen en sociale premies. De eerste keer dat je personeel aanneemt, moet je je registeren als werkgever bij de Belastingdienst en dit doorgeven aan de KVK.

Een bestuurder kan ook in loondienst zijn van de vereniging. Dit is het geval wanneer hij onder gezag staat van de algemene ledenvergadering. Hij dienst dan een redelijke vergoeding te krijgen. Hij mag dan niet meer alleen beslissingen nemen. Indien de vereniging een ANBI-status heeft, mogen bestuurders niet in loondienst zijn van de vereniging.

Sociale zekerheid

Bestuurders in loondienst zijn werknemers voor de sociale verzekeringen. Bestuurders die niet in loondienst zijn, zijn dat niet. Natuurlijk kun je zelf een verzekering afsluiten en/of een pensioen opbouwen.

Vereniging van Eigenaars (VvE)

Als je in Nederland eigenaar bent van een appartement, ben je verplicht lid van een Vereniging van Eigenaars (VvE). Deze zorgt voor de gemeenschappelijke belangen zoals het onderhoud en de techniek. Een VvE is verplicht minimaal eens per jaar te vergaderen. Ze dienen een reservefonds op te bouwen en een jaarrekening op te stellen. Ook moet een VvE zich inschrijven in het Handelsregister.